RAAMH

In deze bontgekleurde en rauw gevatte video-installatie van Berber Struiksma worden sprookjes met licht en textiel helemaal uitgekleed. Het sprookje van de mode-industrie is als eerste aan de beurt. De mode-industrie lijkt afhankelijk van een bepaalde mate van pretentie; is die echt nodig of is er een alternatief? Met haar doe-het-zelf ethos steekt Berber de draak met deze pretentie en gaat ze op zoek naar een alternatief.

De felgekleurde projecties, op hergebruikt textiel en papier, brengen karakters voort die zich net zoals computervirussen in je computer nestelen, zich nestelen in onze realiteit. Berbers karakters maken hun eigen sprookje met een nieuwe hiërarchie: komt dat zien, komt dat zien.

Berber Struiksma is vers afgestudeerd van de HKU op fashion design te Utrecht (2023) waar haar afstudeerwerk ‘The fool who planted the baked potatoes’ de nodige aandacht kreeg en werd gewaardeerd met de HKU Prijs gemeente Utrecht.

Berbers werkmethode is verwikkeld met haar ethos waar hergebruik een belangrijke pijler is. Niet alleen hergebruikt ze bestaande voorwerpen om een nieuw beeld mee te maken, Berber maakt er haar kracht van om vanuit oud werk nieuw werk te maken. Zowel textiele als digitale onderdelen van oude installaties vinden nieuw leven in nieuwe contexten en maken ontwikkelingen door.

Berber toont een nieuw werk bij RAAMH getiteld ‘Lekker Koese Lytse Boef’
In dit werk legt Berber het sprookje van de mode-industrie ten ruste, of juist de mode-industrie zelf? Het instoppen van deze ‘lytse boef’ wordt bijgewoond door personages die als schimmen of zelfs geesten hun laatste eer bewijzen aan dit schepsel. Wat is de stemming? Een van rouw of een van opluchting? Zullen we zonder kunnen of gaan we het missen? Wordt er een grafrede gebracht of een toost uitgebracht?

‘Lekker Koese Lytse Boef’ van Berber Struiksma probeert het sprookje van de mode-industrie uit de doeken te doen. Een industrie die op bijna Disney-schurkachtige proporties kleding en accessoires blijft uitspuwen. De tijd dat er te weinig in de wereld is, is voorbij. Al houdt deze schurk, onze Lytse Boef, deze fabel graag in stand. Dat er altijd maar meer moet komen. Maar waar een schurk is, is ook een held. De kunstwerken van Berber zijn volledig gemaakt van hergebruikte materialen, kleding, stof, speelgoed, ornamenten en accessoires. De werkmethode en ethos van Berber en de thematiek van deze installatie bij RAAMH gaan naadloos in elkaar over.

Lopend door de Haniasteeg word je onthaald door een samengesteld gezelschap van kabouters, poppenkoppen, grimasendse maskers, kostuums en de figuur van een gehoorde persoon (de Lytse Boef). Het maakt al snel duidelijk dat de vrolijke kleuren die op het eerste gezicht je tegemoet komen een zoet lokkertje zijn. De Lytse Boef die op de grond ligt is de hoofdpersoon en alle andere figuren lijken wel als toeschouwers er omheen te zijn gaan staan. Ook de projecties en de schermpjes lijken wel als verschijningen, als geesten die deze gelegenheid bijwonen.

Als dit een sprookje is, dan wil ik het niet graag voor het slapengaan hebben gehoord. Maar dat is het toch, een sprookje. Een sprookje waar menige mensen in geloven en maar half van snappen wat voor schade het aanricht.

Berber wil deze schurk, liefkozend de Lytse Boef genoemd, ten rusten leggen. Niet een sprookje voor het slapen gaan, maar een sprookje dat mag gaan slapen. En als het aan Berber ligt nooit meer wakker wordt. Maar wat betekent dit voor ons? Onze maatschappij is inmiddels verslaafd geraakt aan dit sprookje en kan zich eigenlijk amper voorstellen hoe de wereld eruitziet zonder massaproductie. Is deze video-installatie van Berber een voorbeeld van hoe het ook kan? Of de wereld waar we afscheid van nemen? Zal de tijd het ons leren of ons een lesje leren?

Voor antwoorden op deze vragen en meer kun je zelf op onderzoek uit gaan.

Door Jurre Huitema

Berber Struiksma: Lekker koese, lytse boef. 01.02.2024 t/m 16.02.2024

Noa Zuidervaart: leaking, sponging, sloshing, dripping

Tactiel vormgegeven kunstwerken. Organisch in stijl en fluïde van karakter. Waar ook een ambigue symboliek in schuil gaat. Al snel heb je het in de gaten. Hier worden grote vragen gesteld. maar geen geschreeuwde standpunten. Juist wordt je kalm gevraagd om na te denken. Wat zijn we? En hoe zijn we? Waar komen we vandaan? En waar gaan we heen? Noa Zuidervaart is bezig met hoe we naar elkaar en de wereld om ons heen kijken en hoe we elkaar begrijpen. Door aan te nemen dat het hoofdaspect van ons bestaan is dat we uit water bestaan, kunnen we ook op een andere en meer verbonden manier naar andere organismen kijken waarmee we deze wereld delen.

Noa Zuidervaart is afgestudeerd aan ArtEZ in Zwolle voor Illustratie en design (2021) EN heeft daarna bij Kunstpodium T in Tilburg een Apprentice Master Programma afgemaakt (2022). In 2023 won Noa de Jan Naaijkensprijs, uitgereikt door Kunstpodium T. RAAMH is heel blij dat we Noa in Leeuwarden een podium kunnen bieden. Noa werkt graag in samenwerkingen. Ook dit project is een uitkomst van Noa’s nieuwsgierigheid naar anderen, hun werkwijzen en kwaliteiten. Ook voor dit project is Noa samenwerkingen aangegaan.

Bij RAAMH toont Noa een nieuwe kunstfilm die de verbintenis van organismen onderzoekt door water en ons bestaan uit water als centraal gegeven te zien. De film wordt getoond met en ondersteund door een installatie bestaand uit attributen uit de film. Het werk vraagt van de kijker om zich voor te stellen dat we ons op een andere manier kunnen verhouden naar onze directe en indirecte leefomgeving. Wat gebeurt er als we een meer fluïde opvatting over onszelf erop na laten? En we zouden kijken naar die gelijken in andere organismen om ons heen? Als we allemaal slechts zakken water zijn, wat maakt ons dan belangrijk?

Opening: 23-02-2024 om 16.30
Te zien: 23-02-2024 tot en met 08-03-2024
Openingstijden: Van 15.00 tot 20.00 uur

Noa Zuidervaart: leaking, sponging, sloshing, dripping. 23-02-2024 t/m 08-03-2024

Kunst heeft pas betekenis als het gezien wordt. Kunst wordt voor mij interessant wanneer alle drempels en hindernissen worden weggehaald. Wanneer je als persoon of als groep in aanwezigheid kan zijn van het kunstwerk en je kan verhouden tot het kunstwerk. Op welke manier dit zich ook uit. De drijvende kracht achter deze ontmoetingen is nieuwsgierigheid. Met Lekker Koese Lytse Boef, heeft RAAMH gekozen om met bonte kleuren, rauwe beeldtaal en aanwezige videoprojecties je aandacht te richten en nieuwsgierigheid te wekken. Vanuit mijn rol als curator van RAAMH hoop ik drempelloze ontmoetingen tussen kunst, cultuur en kijkers te faciliteren, of deze ontmoeting nu gepland was of pure toeval.

Maaike Meindertsma: Via Rastello (door Media Art Friesland) 14.01.2023 t/m 19.02.2023

Vanaf 14 januari a.s. presenteert RAAMH, expositieruimte voor aanstormend lokaal talent in Leeuwarden, de presentatie ‘Via Rastello’ van de jonge kunstenaar Maaike Meindertsma. In de kleine ruimte in de zijgevel van de Neushoorn, die aan de Haniasteeg grenst, is dan een video installatie te zien. De installatie is ontwikkeld en voor het eerst gepresenteerd tijdens een kunstenaarsverblijf in het Italiaanse Gorizia vanuit Media Art Friesland en Invasioni Creative in het kader van Botteghe Digitali', een Summerschool voor jong talent in de mediakunst..

Het werk ‘Via Rastello’ is een reis door de historische straat Via Rastello in Gorizia, Italië. De straat was ooit hét commerciële centrum van de stad, maar is door de jaren heen in drukte en populariteit afgenomen. In de film legt Maaike Meindertsma te voet en op haar tenen de route af van een in het eind van de 18e eeuw rijdende tram. Het werk wordt hierdoor zowel een performatieve handeling als een film. De film laat in een reis van ochtend tot avond het contrast tussen de overgebleven levendigheid en de verlatenheid van de straat zien.

Maaike Meindertsma, geboren in Leeuwarden en opgegroeid in het Friese Joure, studeerde in 2022 af aan Academie Minerva in Groningen. In haar werk houdt ze zich bezig met onderwerpen zoals het lichaam, het brein en beweging en ze combineert haar beeldende werk vaak met sport en onderzoek. In RAAMH presenteert zij een van haar meest recente films ‘Via Rastello’,

In de Haniasteeg wordt Maaikes werk onderdeel van deze stille, maar zeker niet verlaten locatie. De film krijgt op deze nieuwe plek een nieuwe betekenis: het werk wordt onderdeel van de stad in het algemeen, waarin lichamen lopen, stilstaan en werk verrichten en waarin levendigheid en verlatenheid zich telkens weer afwisselen.

MAF in RAAMH wordt gefaciliteerd door Neushoorn en Keunstwurk dat voor dit project een internationaliseringsbudget voor beeldende kunst beschikbaar stelt. RAAMH is een project van Jan Herman de Boer en Jurre Huitema waarmee zij laagdrempelig jonge kunstenaars in de kijker spelen. Media Art Friesland zet zich in voor mediakunst en neemt graag de uitnodiging aan om met MAF in RAAMH de uitkomsten van internationalisering, die o.a. het LUNA Festival teweegbrengt, te presenteren.

Beeldmateriaal door Gabe Kamphuis
@gabekamphuis op Instagram

Anne Fie Salverda: Brekend Licht (door Media Art Friesland) 02.12.2022 t/m 07.01.2023

Melissa Oosterloo: Wat jij niet ziet. 15-03-2024 t/m 26-04-2024

Melissa Oosterloo: Wat jij niet ziet

Melissa Oosterloo exposeert voor het eerst haar werk ‘Wat jij niet ziet’, een installatie die ons een inkijkje geeft in Melissa’s leven met de ziekte van Crohn en de sociale impact die deze immuunziekte met zich mee brengt. Deze solo-expositie vindt plaats in de kleine expositieruimte die door een groot raam vanuit de Haniasteeg te zien is: RAAMH. Tijdens de COVID-19 pandemie hebben we allemaal de sociale gevolgen van ziek zijn meegemaakt, Melissa haakt in op dit gevoel. Met haar installatie laat ze zien dat ondanks de grote sociale impact van COVID-19 is afgenomen, mensen met een chronische ziekte nog steeds moeten leven met het afzeggen van plannen en isolatie.

In 2019 studeerde Melissa af aan de opleiding docent beeldende kunst aan de NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden en werkt met een hoop verschillende ambachtelijke technieken, waaronder realistisch schilderen, edelsmeden en zeefdruk. In haar afstudeerwerk liet ze met een object van gezeefdrukte glazen panelen whatsappberichten zien waarin ze wordt afgewezen. Melissa’s werk is persoonlijk, maar zet aan het denken over bredere maatschappelijke thema’s.

In de periode waarin velen van ons zich zorgen maakten over de COVID-19 pandemie was Melissa vooral bezig met de ziekte van Crohn. Sinds haar tweeëntwintigste worstelt ze met deze chronische ziekte, maar niet eerder heeft het haar zo de das om gedaan als in 2020 tijdens een opvlammingsperiode van deze immuunziekte. Met name het sociale aspect van de ziekte licht ze uit, gemaakte plannen moeten vaak worden afgezegd. Dit is iets waar Mellisa dagelijks mee in aanraking komt. ‘Ik mis energie’, ‘ik heb teveel pijn’, ‘ik kan niet eens meer opstaan’. Dit zijn geen smoesjes, dit is de werkelijkheid.

Opening: 15-03-2024 om 18.00
Te zien: 15-03-2024 tot en met 26-04-2024
Openingstijden: Doorlopend

Vanuit mijn rol als curator van RAAMH hoop ik drempelloze ontmoetingen tussen kunst, cultuur en kijkers te faciliteren, of deze ontmoeting nu gepland was of pure toeval. Kunst heeft pas betekenis als het gezien wordt. Kunst wordt voor mij interessant wanneer alle drempels en hindernissen worden weggehaald. Wanneer je als persoon of als groep in aanwezigheid kan zijn van het kunstwerk en je kan verhouden tot het kunstwerk. Op welke manier dit zich ook uit. De drijvende kracht achter deze ontmoetingen is nieuwsgierigheid.

Als ik in de avond de steeg passeer, knalt de groene gloed uit de exporuimte de steeg in. Van een afstand kan je zien dat er weer wat in RAAMH te zien is, dat er licht brandt. Ik stap voor het raam en kijk naar binnen. De eerste associaties zijn met sciencefiction-laboratorium. De groene verlichting laat doen lijken alsof hier iets organisch wordt gekweekt in een reageerbuis. Het scherm voor mij laat organisch afwisselend verschillende tinten groen zien alsof het kweekproces wordt gemonitord.

Totdat de openingsscène van de kunstfilm start. We zien een duinlandschap. De wind waait, de zee is dichtbij. Zandduin kust is een van de meest veranderlijke landschappen. Een landschap dat gevormd wordt door hoe wind en water duwen en trekken aan zand en dat zand op zijn plaats gehouden kan worden door de planten en dieren die er willen leven.

Twee personen betreden het landschap en gaan zich ertoe verhouden. De personen zijn er en dat is wat ze doen. Het zou zomaar kunnen dat het de eerste of wel de laatste mensen zijn die hier ooit zijn. In hun hand houden ze een schelp-achtig kunstvoorwerp dat wordt gebruikt om het water op te scheppen of de wind te horen. Een ondertiteling geeft cryptische aanwijzingen van de verteller in kern worden. De rode draad, of eerder gezegd de groene straal, is dat dit kunstwerk over water gaat. De verteller heeft het over ontstaan en groeien, over hoe we allemaal gevuld zijn met water. We zijn allemaal zakken water.

De twee personen komen bij een slenk in het duinlandschap en een van hen doet de schoenen en sokken uit om zo in het water in te stappen. Weer lijkt dit te onderstrepen dat water een lichamelijk iets is, dat we daar geen stof of leer, niks buiten lichamelijks tussen willen laten komen. De persoon in de slenk zoekt de bodem af en vindt keramieke tableaus met organische vormen en figuren er op. Ze lijken wel achter gelaten, als achter gelaten kennis van een vroeger volk.

Als je de blik van het scherm af laat gaan en installatie bijlangs kijkt. Zie je de herkenbare attributen uit de film, de schelp, de tableaus, het zand en de rand van het scherm is gedecoreerd met de organische onderdelen waarmee de verteller figuur is vormgegeven in de film. De hele installatie is met oog voor detail en tactiliteit vormgegeven. Als het ware door Noa’s zachte, aandachtige handen gekneed.

Er wordt hier in dit werk wel degelijk iets gekweekt, er wordt bewustzijn gekweekt. Dat wij, wij allemaal, alle organismen die hier op deze wereld leven, bestaan uit water. Dat is onze grote overeenkomst, dat is wat ons allemaal verbindt. En dat, die kennis, is het kweken waard.

Door Jurre Huitema

Vanaf 2 december a.s. is in RAAMH, expositieruimte voor aanstormend lokaal talent in Leeuwarden, de presentatie ‘Brekend licht’ van de jonge Leeuwarder kunstenaar Anne Fie Salverda te zien. In de kleine ruimte in de zijgevel van de Neushoorn, die aan de Haniasteeg grenst, is dan een dromerige video installatie te zien. De installatie is ontwikkeld en voor het eerst gepresenteerd op het Interference Young Masters Festival in Tunis in juli 2022.

Anne Fie Salverda is geïnspireerd door de bewegingen en vormen van open water en speelt met de mogelijkheden van licht en objecten. Ze toont animaties die met behulp van beamers en prismas niet alleen de kleine expositie van RAAMH zelf verlichten. Ook de aangrenzende Haniasteeg wordt onderdeel van het kunstwerk. In een fascinerend spel van licht en vorm die ontstaan uit het samenspel van animatie veranderen kleuren en vormen en dringen door het raam de straat op.

De kunstenaar is in 2018 afgestudeerd van de Academie voor Popcultuur in Leeuwarden en heeft sindsdien in binnen- en buitenland gewerkt, vaak in samenspel met muzikanten, dichters en dansers. De deelname aan Interference Young Masters ging ook gepaard met een coachingstraject, online en ter plaatse in Tunis. Naast een aansprekende audiovisuele ervaring bieden, willen organisatoren RAAMH en Media Art Friesland (MAF) door dit project de aandacht vestigen op het belang van internationalisering en de waarde van buitenlandse ervaringen voor kunstenaars. Anne Fie kwam hierdoor in contact met internationale curatoren en collega kunstenaars, en deed ervaring op in het produceren en presenteren van werk in een andere culturele omgeving. Ze werd hierdoor ook geïnspireerd tot een nieuw substantieel project dat zij voor de LUNA Nights 2023 (9-11 februari) ontwikkelt en waarin zij veel van haar indrukken verwerkt.

MAF in RAAMH wordt gefaciliteerd door Neushoorn en Keunstwurk dat voor dit project een internationaliseringsbudget voor beeldende kunst beschikbaar stelt. RAAMH is een project van Jan Herman de Boer en Jurre Huitema waarmee zij laagdrempelig jonge Friese kunstenaars in de kijker spelen. Media Art Friesland zet zich in voor mediakunst en neemt graag de uitnodiging aan om met MAF in RAAMH de uitkomsten van internationalisering, die o.a. het LUNA Festival teweegbrengt, te presenteren.

Beeldmateriaal door Gabe Kamphuis
@gabekamphuis op Instagram

Wouter Roest: Terratomia. 20.05.2022 t/m 01.07.2022

Caya Emmelkamp: Lezy Lecker Land 2004. 01.04.2022 t/m 13.05.2022

Hannes Schievink: Repiklepsis, (Re-) Enchantment of the Holy Spirrrit. 24.12.2021 t/m 25.03.2022

Montserrat Camargo: Jugando a la Casita. 05.11.2021 t/m 17.12.2021

android-chrome-512x512

android-chrome-192x192

Medicijnverpakkingen zijn beladen objecten. De manier waarop behandelingen in elkaar zitten betekent dat je soms verschillende medicatie moet proberen tot een aanslaat of juist een bepaalde medicatie niet meer aanslaat en daarom moet wisselen. Dit tweede is bij Melissa veel het geval geweest, soms werkt een medicijn een hele poos totdat het niet meer werkt. Dan moet ze wisselen en hopen dat het nieuwe medicijn aanslaat. Dit is te zien aan de grote verscheidenheid aan verpakkingen die uit de wc in RAAMH spoelt. Sommige verpakkingen zijn beladen omdat ze hoop met zich mee brengen, anderen vanwege een teleurstelling, weer anderen juist door hun dagelijkse gebruik. Melissa weet van elk medicijn dat ze gedurende drie jaar heeft gebruikt de exacte lading. Al dit verschillende afval dat ziek zijn met zich meebrengt, ligt op een grote bult op de vloer van RAAMH.

Melissa heeft de ziekte van Crohn. Het is een chronische ziekte. Het woord chronisch komt van het Griekse ‘khronos’, gelatiniseerd naar ‘chronos’, wat ‘van tijd’ betekent, en in dit geval betekent het specifiek ‘levenslang’. Een chronische ziekte is een ziekte die een leven lang duurt.(1) “De ziekte van Crohn is niet te genezen, maar wel te behandelen”, schrijft de Maag Lever Darm Stichting (MLDS) op hun website.(2) Over de klachten van de ziekte schrijft MLDS het volgende:

“Het klachtenverloop van de ziekte van Crohn verschilt per patiënt. Buikpijn, diarree en moeheid zijn de meest voorkomende klachten. Vaak houdt de ziekte van Crohn zich redelijk rustig [...], maar de klachten kunnen ook ineens opspelen. Dit noemt men een opvlamming van de ziekte.” (3)

Crohn is een relatief onzichtbare ziekte, het is niet aan iemand te zijn of diegene buikpijn of geen energie meer heeft en andere klachten vinden plaats achter de gesloten deuren van het toilet. In de expositie ‘Wat jij niet ziet’ zet Melissa de deur van het toilet open en wil laten zien wat er bij ziek-zijn komt kijken.

De veelheid aan medicijnverpakkingen in de ruimte laat een aspect van wat er bij ziek-zijn komt kijken. Maar ondanks dat medicijnverpakkingen zo beladen zijn is die lading voor iedereen anders. Zelf heb ik last van migraine en heb vier maanden geleden bètablokkers en een triptaan voorgeschreven gekregen. Deze medicijnen maken mijn leven net dat beetje normaler. Ik voel me zo dankbaar voor dat kleine beetje verlichting dat deze medicatie me geeft. Die dankbaarheid maakt dat ook ik nog steeds die eerste lege medicijndoosjes niet weg kan gooien, ze zijn te beladen.

Voor iemand die niet chronisch ziek is en/of geen dagelijkse medicatie neemt hebben de lege verpakkingen een compleet andere lading, wellicht zien ze de bult in RAAMH ‘slechts’ als afval en als commentaar op de consumptiemaatschappij. Alhoewel dit natuurlijk ook een prima interpretatie is, hoop ik vooral dat de installatie mensen doet stil staan over ziek-zijn.(4)

Gezond zijn lijkt de standaard; we krijgen maar een beperkt aantal ‘ziektedagen’ en beter worden, zodat we weer aan het werk kunnen, lijkt de focus. Terwijl veel mensen juist veel ziek zijn. Praten over je ziekte is taboe, je wilt immers niet overkomen als iemand die zeurt, maar als je ziekte een groot onderdeel is van je dagelijkse leven, moet je je dan stil houden? Ons idee van gezondheid, en specifiek zorg (voor het lichaam en voor anderen) moet worden bijgeschaafd, al dan niet compleet over de kop. Exposities met dit thema zoals die van Melissa zijn een stap in de goede richting. Ze laten ons zien wat jij niet ziet.

Johanna Hedva e.a. Theorie van de Zieke Vrouw, trans. Thalia Ostendorf (Amsterdam: Essay, Uitgeverij Chaos, 2023).

De Maag Lever Darm Stichting, ‘Ziekte van Crohn’, Chronische ziekten (blog), geraadpleegd op 16 January 2024, https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/crohn-ziekte-van/.

Ibid. (Hetzelfde als bovenstaande).

Eerder haalde ik ‘Theorie van de Zieke Vrouw’ van Johanna Hedva al aan bij de definitie van chronische ziekte. Zonder de aandacht van mijn stuk bij Melissa weg te halen wil ik graag iedereen deze tekst aanraden. Waar Melissa ons zowel laat stil staan bij de sociale aspecten van ziek-zijn en wat er normaal gesproken verborgen blijft, plaatst Johanna Hedva het ziek zijn nog meer in een maatschappelijke context. Van de achterflap: “Waarom is zorg voor het lichaam en anderen eigenlijk de uitzondering en niet de norm? Wie heeft daar baat bij? (Hint: het kapitalisme.)”